به گزارش اقتصادران، البرت بغزیان نوشت:
یکی از نگرانی‌هایی که این روزها در خصوص راهبرد اقتصادی دولت چهاردهم مطرح شده است، احتمال حذف ارز ترجیحی در بازه زمانی کوتاه‌مدت است. تصمیمی که اغلب دولت‌ها نسبت به اتخاذ آن اقدام می‌کنند اما پس از مدتی با افزایش نرخ ارز در بازار آزاد و شکل‌گیری بازارهای موازی، دوباره به جایی که سابق باز می‌گردند.
اما در این میان، فشار زایدالوصفی متوجه سفره‌های عموم مردم می‌شود و اقلام تازه‌ای از سفره‌های عمومی حذف می‌گردند. علی طیب‌نیا هم اخیرا اعلام کرده که با هدف پایان دادن به فساد و رانت قصد یکدست‌سازی نرخ ارز را دارد. به نظرم در بیان این موضوع کمی عجله صورت گرفته است.
ارز تک نرخی یعنی همه نرخ‌های ارزی در یک نرخ جمع شده و دیگر مرکز مبادله معنا نداشته و واردات دارو و اقلام اساسی و نهاده‌های دامی و… با یک نرخ صورت می‌گیرند. این روند باید به صورت تدریجی در شرایط غیر تحریمی اجرایی شوند و از سوی دیگر سیاست‌های حمایتی جدی‌تری صورت می‌گیرد. حذف ارز ترجیحی به معنای آزادسازی مجموعه قیمت‌ها و کالاها در ایران است، البته معتقدم علی طیب‌نیا این ضرورت‌ها را درک می‌کند و هرگز بی‌گدار به آب نمی‌زند. در دولت آینده اما باید دید رییس سازمان برنامه و بودجه، رییس کل بانک مرکزی، وزیر اقتصاد و… چطور عمل می‌کنند. یا آنها موافق این ایده هستند یا نه؟ معتقدم ابتدا باید رویکردهای جبرانی تدارک دیده شود و بعد این اقدام صورت گیرد.
تبعات این نوع تصمیم‌سازی‌ها هم روشن است، فقط روی میزان افزایش نرخ تورم و مقدار فشار بر مردم ممکن است دیدگاه‌های متفاوتی وجود داشته باشد. دولت‌ها به جای افزایش نظارت‌ها و اصلاح روندهای توزیع ارز، اقدام به فشار بیشتر به مردم می‌کنند. من هنوز نشنیده‌ام که دولت در خصوص گرانی بنزین یا گرانی سکه یا حذف ارزهای دولتی، رویکردهای جبرانی مشخصی را ارایه کرده باشد. فکر می‌کنم یک چنین تصمیماتی ممکن است به فاجعه معیشتی ختم شود. هیچ کس در ایران نیست که مخالف حذف ارز ترجیحی و گسترش فساد باشد، اما صحبت در خصوص ساز و کار و نحوه اجرای ایده است. در شرایطی که هنوز تصمیمی برای حذف ارز ترجیحی گرفته نشده، برخی بازارها با نوسان مواجه شده و گرانتر شده‌اند. خودرو با افزایش چند ده درصدی مواجه شده، مواد پروتئینی، مواد لبنی و سایر بازارها هم نوسانات قیمتی را تجربه می‌کنند. معنای ایران تک نرخی چیست؟ آیا معنای آن این است که هر ایرانی هر اندازه ارز خواست می‌تواند بگیرد؟
قطعا دولت می‌گوید اینگونه نمی‌شود، هزار یا ۲هزار دلار نهایتا ارز می‌توانید دریافت کنید. طبیعی است که وقتی فردی به ارز نیاز داشته باشد ناچار است به بازار آزاد مراجعه کند و ۱۰ تا ۲۰هزار تومان بیشتر از نرخ رسمی ارز را بخرد! اینگونه دوباره به سر جای اول باز می‌گردیم. چرا؟ چون تحریم هستیم و دست دولت در حوزه دارایی‌های ارزی محدود است. برخی دولت‌ها تصور می‌کنند ایده‌های روتین اقتصادی که در همه جای جهان اجرایی می‌شوند در ایران هم امکان اجرایی شدن دارند، ایران تحریم است و تحریم‌ها باعث شده اقتصاد ایران با محدودیت‌های فراوانی روبه‌رو شود. در شرایط تحریمی دست زدن به ارز ترجیحی معنایی جز سونامی گرانی قیمت‌ها ندارد. البته همانطور که اشاره کردم، قطعا طیب‌نیا بهتر از هر فرد دیگری این واقعیت‌ها را می‌داند و تبعات و آن را درک می‌کند. به نظرم ایده نخست دولت باید حفاظت از معیشت مردم باشد.
مردم ایران طی سال‌ها و دهه‌های مستمر با تورم بالا، قدرت خرید پایین، سرانه درآمدی اندک و نوسانات مستمر بازارها روبه‌رو بوده‌اند. توانایی این مردم کاهش یافته و معیشت آنها فرسوده شده است. هر اقدام دولت باید با مد نظر قرار دادن به مفروضات عینی باشد.
بنابراین دولت برای حذف ارز ترجیحی ابتدا باید مشکل تحریم‌ها و احیای برجام را حل و فصل کند و بعد به بازار صادرات نفتی با حداکثر ظرفیت‌ها بازگردد. در مرحله بعد باید سیاست‌های جبرانی مناسبی تدارک ببیند، زمینه رونق کسب و کار مردم را فراهم کند و آنقدر ارز ذخیره کند که هر فرد هر اندازه که نیاز داشت بتواند خریداری کند. سپس به صورت تدریجی زمینه یکسان‌سازی نرخ ارز را فراهم کند. به جز این راهبردها احتمالا با افزایش نرخ همه اقلام و خدمات روبه‌رو خواهیم شد.
