به گزارش اقتصادران، تا هشت روز آینده یکی از مهم‌ترین اتفاقات سیاسی کشور رخ می‌دهد و مشخص می‌شود که کدام یک از نامزدهای ریاست جمهوری قرار است ریاست قوه مجریه را برعهده بگیرد. نامزدهای ریاست جمهوری تا به امروز در خصوص تمامی بازارها سخنان زیادی گفته‌اند که هر یک جای تامل دارد؛ اما مساله اینجاست که صحبت‌های ضد و نقیضی درخصوص بورس وجود دارد و برخی از نامزدها آمار جالبی می‌دهند.
در ابتدا لازم است که بازدهی بورس را در دولت‌ها بررسی کنیم تا به وعده‌های انتخاباتی نامزدها برسیم. از سال ۱۳۷۲ تا به امروز هر دولتی نقشی در بازدهی بورس داشته و با ایفای عملکرد مثبت یا منفی باعث شده که بازار سرمایه بازدهی خاصی برای سرمایه‌گذاران داشته باشد. در زمان دوره اول هاشمی رفسنجانی یعنی از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۶ شاخص بازدهی ۳۳۸ درصدی داشت و بازدهی دلاری شاخص نیز به ۴۷ درصد رسید. پس از آن در دوره اول ریاست خاتمی یعنی سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۰ بازدهی شاخص به عدد ۹۰ درصد رسید و همچنین شاهد بازدهی ۱۲ درصدی شاخص دلاری بودیم.
در ادامه دولت خاتمی یعنی دوره دوم از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۰ بازدهی شاخص به نوعی رکورد شکست و به رقم ۳۳۴ درصدی رسید و همچنین بازدهی دلاری شاخص نیز رقم ۱۹۶ درصدی را دید. از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۸ یعنی دوره اول ریاست احمدی نژاد شاخص بورس تهران بازدهی منفی داد و عدد منفی ۱۴ درصد را ثبت کرد و شاهص دلاری نیز منفی ۲۳ درصد را به خود دید. در ادامه مسیر احمدی‌نژاد و دوره دوم وی یعنی از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ نیز شاخص بورس مجدد رکورد زد و بازدهی ۴۸۴ درصدی داشت شاخص دلاری نیز به ۷۸ درصد بازدهی رضایت داد. پس از آن سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶ ریاست روحانی آغاز شد و در دوره اول ریاست وی بازدهی شاخص ۴۲ درصد و شاخص دلاری شاخص نیز به ۲۲ درصد رسید.
اما در نوبت دوم همه چیز تغییر کرد و با رکورد عجیب بورس شاخص بازدهی ۱۵۹۳ درصدی را دید و بازدهی دلاری شاخص نیز به ۱۵۲ درصد رسید. دولت رئیسی نیز با توجه به شهادت وی عمر کوتاهی داشت و شاخص بازدهی ۵۲ درصدی را ثبت کرد و بازدهی دلاری منفی ۳۳ درصد شد. به عقیده بسیاری از کارشناسان، شاخص به علت شاخص‌سازی عدد مثبت را دید و در اصل باید بازدهی بازار سرمایه منفی باشد.
مشکل بورس سه روزه حل نمی‌شود!
مسعود پزشکیان کاندیدای انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری گفت: مگر قرار نبود ۳ روزه مشکل بورس حل شود؟ پس چرا این اتفاق نیفتاد در حالی که همه‌شان یک جا بودند؛ چرا مشکل بورس را حل نکردند؟ در همان جریان یک نفر می‌گفت که من با یک میلیون تومان شغل ایجاد می‌کنم؛ این حرف‌ها توهین به شعور آدم است. وی تاکید کرد: همچنین من نگفتم که مشکل بورس حل نمی‌شود بلکه گفتم که مشکل بورس ۳ روزه حل نمی‌شود؛ ۳ روز که سهل است بلکه معلوم نیست این مشکل را یک‌ساله حل کنیم؛ این توقعی در جامعه ایجاد می‌کنیم که مشکل بورس را ۳ روزه حل می‌کنیم امکان پذیر نیست؛ همه وعده‌هایی که داده بودند در دولت شهید رییسی وجود داشت و تورم و وعده‌هایی هم که داده شد مشخص شد که چگونه است. البته این مانع نمی‌شود که تلاش و زحمات ریاست محترم جمهور شهید رییسی را نادیده بگیریم؛ او شبانه روز تلاش می‌کرد و ما قدردان زحمات او هستیم اما اینکه چرا مشکلات حل نشد، دلایل علمی دارد که مدیران، کارشناسان، روش‌ها، عدم ارتباط بین‌المللی، اختلافات و دعواهای داخلی از جمله آنهاست. اغلب کارشناسان و فعالان بازار سرمایه نسبت به صحبت‌های پزشکیان واکنش مثبت نشان دادند و صحبت‌های وی را تایید کرد و قبول داشتند که مشکل بورس سه روزه حل نمی‌شود و برای ترمیم حداقل یک سال زمان نیاز است و در این مدت بورس می‌تواند تکانه‌های خوبی را تجربه کند.
بورس به ثبات می‌رسد
محمدباقر قالیباف، نامزد ریاست جمهوری درخصوص بورس گفت: بورس مسیر خوبی را طی نکرد؛ مردم را در دهه ۹۰ سوق دادیم و امروز ۵۰ میلیون نفر در بورس هستند. اگر مالکیت سهام عدالت برای مردم است چرا مدیریت آن را نداشته باشند؟ این وضعیت بدتر از شرکت‌های خصولتی شده است. آن زمان یک مرتبه یک‌سری از شرکت‌ها ارزیابی و وارد بورس شده و سه‌برابر به میزان سرمایه‌گذاری سود داده شد؛ امروز وضعیت بورس در منفی ۴ است در این شرایط بانک مرکزی تا ۳۰ درصد سود را برای سپرده درازمدت تضمین می‌کند. وی ادامه داد: ما فرصت بزرگی برای سرمایه گذاری در بورس داریم و باید در این مسیر حرکت می‌کنم. این موضوع از این جنس نیست که بگویم ۳ روز، ۳ ماه یا ۶ ماه؛ این کار روندی است. باید روند رو به بالا مسیر را طی کند و نوسانات کم انجام شود. ثبات در بورس را می‌توان در سال اول دولت چهاردهم ایجاد کرد. کارشناسان بسیار زیادی درخصوص این موضوع واکنش نشان دادند و در صفحات خود نوشتند ثبات بورس به چه معناست؟ مگر یک بازار مولد با ثبات می‌شود؟ بازار سرمایه باید یک روند معقول داشته باشد و با تیکه به اخبار مسیر خود را پیش ببرد. اینکه می‌گویند تعادل، معنای دخالت و دستکاری را می‌دهد. به نظر می‌رسد که این صحبت‌ها نشان می‌دهد دولت احتمالی وی با دستکاری سعی می‌کند بورس را با ثابت نگه دارد که این موضوع از ریشه اشتباه است.
کمر مردم در بورس شکست
علیرضا زاکانی، کاندیدای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیز درخصوص بورس سخنانی گفت: سرمایه‌گذاری نیاز به مشارکت مردم دارد. نرخ سرمایه‌گذاری در دهه ۱۳۹۰ تقریبا منفی شد. از بانکها خوردند و آنها نیز کاری کردند که سفره مردم تنگ‌تر شد. مردم در سال ۱۳۹۹ در بورس بیچاره شدند. با دعوت نادرست از مردم برای رفتن به فعالیت در بورس، کمر مردم شکسته شد چون زندگی‌شان را فروختند، گرانی در دولت روحانی ۱۰ برابر شد.
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، شفاف‌سازی دارایی بانکها و کوتاه کردن دست بانکها از بازار سرمایه‌گذاری، هدایت بانکها با بورس و جلوگیری از رانت‌گیری شرکت‌های زیرمجموعه بانکها را از دیگر برنامه‌های دولت احتمالی‌اش عنوان کرد. همچنین در حوزه پسماند تمام همت ما این است تا مجموعه‌های اقتصادی را تبدیل به شرکت‌های سهامی عام کنیم و به بورس ببریم و به خودِ مردم واگذار کنیم. صنایعی که از آن متضرر می‌شویم را یاد گرفته‌ایم به بورس ببریم تا ضرر را متوجه مردم کنیم اما ما در دولت خدمت عکس این جریان رفتار خواهیم کرد تا مردم به جای ضرر، سود کنند. درست است بورس سال ۹۹ سقوط کرد و تا به امروز روزهای تلخی داشته است. اگر مسیر دولت دوازدهم اشتباه بود چرا این مسیر در دولت سیزدهم جبران نشد و اکنون مسوولان دولت سیزدهمزمانی که نامزد انتخابات هستند وعده حمایت از بورس را می‌دهند؟ از سوی دیگر اعلام شده که صنایع متضرر را دیگر به بورس نمی‌آورند و قرار است مسیر برعکس شود و کارشناسان در پاسخ به این موضوع در صفحات خود نوشتند زمانی که آینه تمام نمای اقتصاد کشور یعنی بورس سرخ پوش است نباید انتظار داشت که صنایع کشور سودده باشند و در نهایت وارد بورس شودند. مشکل باید اساسی و از ریشه حل شود و در نهایت از بازار سرمایه حمایت شود.
اعتمادسازی در بازارها
مصطفی پورمحمدی نامزد انتخابات ریاست جمهوری درخصوص بورس گفت: ساختار برنامه مشکل دارد. نمی‌شود ۲۵ مورد مهم که اولین آن تجهیز منابع مالی برای تحقق رشد ۸ درصدی است و آقای قاضی‌زاده گفتند ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیارد دلار که فکر می‌کنم کمتر باشد. در خوشبینانه‌ترین حالت ۵۰ درصد آن از ریال تامین شود که حدود ۶ هزار همت خواهد شد، این را از کجا می‌خواهیم تامین کنیم؟ از مردمی که به ما اعتماد ندارند و سرمایه آنان در بورس از میان رفته و پول‌های خود را به دلار و طلا بدل می‌کنند؟ جای پراکنده می‌برند و حاضر نیستند به سمت تولید ببرند؟ تا اعتماد نسازیم و ما را باور نکنند که نمی‌توان رشد اقتصادی ایجاد کرد. وی ادامه داد: ساماندهی سهام عدالت هم مهم است و مالکیت و مدیریت را هم در بورس و هم سهام عدالت به مردم بازگردانیم. به مردم می‌گوییم ۵۰ میلیون عضو هستید اما خودمان مدیریت می‌کنیم. اینکه نشد که چنین به مردم صفت شریک و سهامدار بدهیم. این نامزد ریاست جمهوری سخنان زیادی درخصوص بورس نگفت و به نوعی در برنامه خود بار چندانی به بازار سرمایه نداد که خود جای تعجب دارد که چرا یک نامزد ریاست جمهوری بهای چندانی به یکی از مهم‌ترین بازار مالی کشور نداده است.
دولت نباید به مردم به عنوان قلک نگاه کند
سعید جلیلی کاندیدای انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری درباره بورس اظهار کرد: وقتی از مردمی‌سازی صحبت می‌کنیم، دولت نباید به مردم به عنوان قلک نگاه کند. در قضیه بورس در سال ۹۹ من نامه‌ای به رییس‌جمهور وقت نوشتم و گفتم این کارهای شما برای مردم مشکل درست می کند. بازار سرمایه شما باید بستری باشد تا مردم به آن اطمینان کنند. وقتی تصمیم خلق‌الساعه بگیرید، ثبات در نرخ ارز و انرژی و تصمیمات دولت نباشد، مشکلات حل نمی شود. نکته قابل تامل اینجاست که این کاندیدا نیز برنامه جامع یا خاصی درخصوص بورس نداشت، حتی در صحبت‌های خود بهای چندانی به بورس ندارد که جای تعجب و سوال دارد که چرا نامزد ریاست جمهوری برنامه‌ای درخصوص بازاری که بیش از نیمی مردم جامعه درگیر آن هستند ندارد. البته شاید قرار است در فرصت باقی مانده به صحبت درخصوص بورس بپردازد!
ورود اموال دولت به بورس
امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی نامزد انتخابات ریاست جمهوری گفت: دولت مدیریت سهام عدالت را باید به مردم واگذار می‌کرد و نباید حیاط خلوت سیاسیون می‌شد. از سوی دیگر در خصوصی‌سازی باید رقابتی و شفاف عمل کنیم. ابزاری که الان وجود دارد بورس است. دولت باید اموال را به بورس ببرد. نباید سهم دولت را در سرمایه‌گذاری کم کنیم اما نباید نقش تصدی‌گری به آن بدهیم. وی ادامه داد: متاسفانه برخی از طرفداران یکی از نامزدها بر وعده من برای بورس مانور دادند. بورس مبنی بر انتظارات است. مردم در بورس آینده را می‌خرند. در دولت روحانی چه تصمیماتی گرفته شد؟ آن موقع من نایب رییس مجلس بودم نامه نوشتم. برای برخی افراد نیز تشکیل پرونده شده است. باید اول از همه بتوانیم اعتماد مردم را جلب کنیم. مردم نباید فکر کنند عده‌ای از تصمیمات ما خبر دارند و زودتر پول‌های خود را از بورس خارج کرده‌اند. مساله اساسی اینجاست که در دوره قبلی ریاست جمهوری، قاضی‌زاده هاشمی کاندیدا شده بود و وعده داد در کمتر از ۳ روز می‌توانیم مشکل بورس را حل کنیم. اما پس از گرفتن مقام در دولت سیزدهم، راهکار خود را به رئیس دولت وقت نگفت تا مشکل بورس حل شود و اکنون نیز به فکر مشکل بورس که خود جای تعجب دارد!
بازار سهام این روزها در انتظار چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری است و به نظر می‌رسد پس از انتخاب رییس دولت جدید، بورس تهران تصمیم بگیرد که منفی شود یا مثبت. درحال حاضر ارزش معاملات بورس بسیار پایین است و از سوی دیگر شاهد خروج نقدینگی از دایره معاملات هستیم و حتی اخبار مثبت نیز نمیتواند تاثیری روی بازار داشته باشد. درحال حاضر تنها انتخاب دولت جدید مسیر بازار سهام را تغییر می‌دهد و باعث می‌شود که سهامداران تصمیم بگیرند که نقدینگی خود را وارد بورس کنند یا وارد یک بازار مولد دیگر کنند.
