به گزارش اقتصادران، در فروردین ماه امسال نرخ تورم اقلام خوراکی ۳۷.۳ درصد بود، در حالی که نرخ تورم غیرخوراکی‌ها ۳۹.۵ درصد برآورد شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد در ابتدای امسال پس از گذشت بیش از سه سال تورم سالانه غیرخوراکی از تورم سالانه خوراکی‌ها بالاتر رفته است. بر اساس آخرین آمار منتشر شده از شاخص قیمت مصرف‌کننده، تورم سالانه گروه خوراکی در خرداد امسال ۳۲.۳ درصد بود که نسبت به سه سال گذشته کمترین تورم را ثبت کرده است. بالاترین سطح تورم اقلام خوراکی، ۷۴.۹ درصد بود که مربوط به اردیبهشت سال گذشته است. به عبارت دیگر، پس از گذشت یک سال تورم خوراکی بیش از ۴۰ واحد درصد پایین‌تر آمده است.
با توجه به ماهیت بلندمدت تورم سالانه، با وجود اینکه تورم سالانه خوراکی به کف سه ساله رسیده، به این علت که در چند ماه اخیر تورم خوراکی‌ها بالا بوده، انتظار می‌رود اگر همین روند ادامه پیدا کند در چند ماه آتی شاهد روند صعودی تورم سالانه باشیم.
حذف ارز ترجیحی عامل رکورد تورم خوراکی
روند کاهشی تورم خوراکی‌ها در آبان سال ۱۴۰۰ شروع شد. به بیان دقیق‌تر می‌توان گفت تاثیر ورود بایدن و تسهیل شرایط فروش نفت در این ماه پدیدار شده و نرخ تورم خوراکی‌ها از ۶۱ درصد به ۴۹.۱ درصد در اردیبهشت ۱۴۰۱ کاهش یافت. اما این روند ادامه‌دار نبود و روند افزایشی نرخ تورم خوراکی در ماه بعد آغاز شده است.
در اردیبهشت سال ۱۴۰۱ دولت با جراحی اقتصادی اقدام به حذف ارز ۴۲۰۰ کرد. این اقدام منجر به جهش قیمت خوراکی‌ها در خرداد ماه شد، به گونه‌ای که تورم ماهانه این ماه بالغ ۱۲ درصد به ثبت رسید که بالاترین تورم ماهانه در چندین دهه گذشته محسوب می‌شود.
پس از حذف ارز ترجیحی از خرداد ۱۴۰۱، نرخ تورم خوراکی‌ها به مدت یک سال روندی صعودی داشت و در اردیبهشت سال گذشته به بالاترین سطح در طول سه سال رسیده است. تورم سالانه ماهیت بلندمدت دارد و شوک‌های قیمتی در آن به سرعت دیده نمی‌شود. به همین خاطر، اثر شوک قیمتی جراحی اقتصادی دولت تا یک سال بر روی تورم سالانه دیده می‌شود.
در اردیبهشت سال ۱۴۰۲، نرخ تورم این گروه برابر با ۷۴.۹ درصد بود که نسبت به مدت مشابه سال قبلی، افزایشی معادل ۲۵.۸ واحد درصدی را تجربه کرد. همچنین در این ماه فاصله تورم خوراکی و غیرخوراکی به بالاترین سطح رسیده است. تورم خوراکی اردیبهشت سال گذشته ۳۶.۹ واحد درصد بالاتر از غیرخوراکی‌ها محاسبه شده است.
پس از شوک حذف ارز ترجیحی و مسیر افزایشی نرخ تورم خوراکی این روند تا اردیبهشت سال گذشته ادامه پیدا کرد و به اوج خود رسید. اما تخلیه این شوک در خرداد ۱۴۰۲ اتفاق افتاد و تا خرداد امسال ادامه پیدا کرد. به عبارت دیگر، نرخ تورم خوراکی در طول یک سال گذشته روندی کاهشی را طی کرد؛ به طوری که ماه گذشته کمترین نرخ تورم خوراکی‌ها در طول سه سال گذشته را شاهد بود.
نوسان بیشتر تورم خوراکی‌ها نسبت به غیرخوراکی‌ها
آمار‌ها گویای آن است که نوسان نرخ تورم خوراکی‌ها در سال‌های گذشته بیشتر از غیرخوراکی‌ها بود. دلیل این امر آن است که قیمت اقلام خوراکی حساسیت بالاتری به شوک‌های اقتصادی سیاسی نشان می‌دهد و همچنین اقلام غیرخوراکی چسبندگی قیمت زیادی داشته و کمتر از اقلام خوراکی از اتفاقات تاثیر می‌پذیرند.
پس مشاهده می‌شود که سطح تورم گروه غیرخوراکی به تورم کل نزدیک‌تر است. در مقابل نرخ تورم سالانه خوراکی‌ها فاصله بیشتری در مقایسه با اقلام غیرخوراکی از تورم سالانه کل کشور دارد. دلیل این امر را می‌توان در محاسبه نرخ تورم کل جست‌وجو کرد. در برآورد نرخ تورم کل، وزن سبد غیرخوراکی اهمیت بیشتری در محاسبه دارد و به همین علت سطح تورم غیرخوراکی‌ها به تورم کل نزدیک‌تر است.
