به گزارش اقتصادران، بر اساس قرارداد ۱۳۵۱ هیرمند که قراردادی رسمی و مورد قبول حکومت‌های وقت ایران و افغانستان بوده، طرف افغانستانی متعهد به تحویل ۸۲۰ میلیون مترمکعب آب به طرف ایرانی در هر سال آبی شده است.
حق‌آبه‌ای که در چند سال اخیر، به‌بهانه‌های مختلف تخصیص داده نشده و بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال آبی گذشته، از مجموع ۸۲۰ میلیون مترمکعب حق‌آبه سالانه ایران از هیرمند، تنها حدود ۷۰۰ هزار مترمکعب آب از این مسیر وارد کشور شده است؛ یعنی تحقق کمتر از ۰.۱ درصدی حق آبه !
در سال جاری نیز هیچ ورودی از سمت هیرمند به استان سیستان‌وبلوچستان نداشته‌ایم و با گذشت حدود ۵ ماه از سال آبی جاری، دریافت حق‌آبه هیرمند برای ایران تقریبا صفر بوده است.
در روزهای اخیر (۲۵ و ۲۶ بهمن‌ماه) بیست و هفتمین نشست کمیساران آب هیرمند با حضور نمایندگان دو کشور ایران و افغانستان در شهر زابل برگزار شد.
در این نشست طرف ایرانی ضمن ارائه گزارشی درخصوص دریافت نشدن حق‌آبه کشورمان از رودخانه هیرمند در سال‌های اخیر، به موانع احقاق حق‌آبه ایران از جمله مشکلات فنی سازه‌های احداثی افغانستان در مسیر این رودخانه به ویژه اصلاح سد کمالخان که پیش از این در نشست وزرای دو کشور مورد توافق قرار گرفته بود، اشاره کرده و خواهان بکارگیری همه تلاش‌ها برای رفع مشکلات و تأمین حق‌آبه قانونی مردم عزیز سیستان شد.
در بخش دیگری از این نشست طرف افغانی با ارائه گزارشی مدعی خشکسالی شدید در آن کشور گردید که کارشناسان فنی کشورمان با ارائه مستندات علمی و تصاویر ماهواره‌ای این ادعا را به چالش کشیده و خواستار اجرای تعهدات مندرج در معاهده از طرف افغانستان شدند.
متأسفانه این نشست علی‌رغم پافشاری نمایندگان کشورمان بر اتخاذ تصمیمات لازم جهت رفع موانع و ارائه برنامه زمانبندی رهاسازی آب برای تأمین حق‌آبه، همچون نشست‌های چند سال اخیر به دلیل همراهی نکردن و نبود اراده کافی در طرف مقابل به نتیجه نرسید.
هیئت ایرانی ضمن اعتراض به این رویه، انتظار دارد حاکمان افغانستان پایبندی به معاهده ۱۳۵۱ هیرمند را نه در گفتار بلکه در عمل به اثبات برسانند.
به‌نظر می‌رسد برای پایان دادن به بهانه‌تراشی‌های پیاپی افغانستان، مسئولان ایران باید ورود جدی‌تری در عرصه دیپلماتیک به این موضوع داشته باشند.
