به گزارش اقتصادران، ایران یکی از بزر‌گ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان پسته در جهان است. طوری که می‌توان پسته را یکی از نمادهای ایران در بازارها و فرهنگ بین‌المللی دانست. چراکه در سال‌های نه‌چندان دور، پسته یک محصول انحصاری برای صادرات ایران به بازارهای بین‌المللی به شمار می‌رفت. اما با افزایش تولید و صادرات این محصول توسط آمریکا، این صنعت با رقابتی جدید مواجه شده و کاهش درآمد تولیدکنندگان و صادرکنندگان این محصول را برای تجار ایرانی در پی داشته است.
محمد صالحی، رئیس هیئت مدیره انجمن پسته ایران، درباره جایگاه ایران در صادرات پسته به بازارهای بین‌المللی گفت: در حال حاضر موضوعی که اهمیت ویژه‌ای دارد، تولید است. گرچه تولید پسته در آمریکا رشد دو تا سه برابری داشته، اما ایران همچنان در تولید این محصول درجا می‌زند. در عین حال مشکلاتی نظیر شرایط اقلیمی و شرایط کمبود آب، ایران را از افزایش تولید بازداشته است. افزایش تولید آمریکا باعث شده تا ایران جایگاه دوم را در صادرات داشته باشد.
تحریم و مشکلات ارزی؛ عامل کاهش صادرات ایران
رئیس هیئت مدیره انجمن پسته ایران درباره مشکلات ارزی و تحریم و تأثیر آن بر صادرات ایران عنوان کرد: این مشکلات بشدت بر صادرات تأثیر‌گذار بوده است. مسائل ارزی، چالش‌هایی برای صادرات پسته ایران به بازارهای جهانی ایجاد کرده است. به طور مثال، سال گذشته ایران ۲۰۰ هزار تن پسته تولید کرده است. اما از این مقدار کمتر از ۱۰۰ هزار تن صادر شده است. صادرکنندگان، با توجه به مشکلات تعهدات ارزی، اصرار به برداشته شدن تعهدات ارزی ندارند. از سوی دیگر، کشاورزان از ارز آزاد برای تولید پسته استفاده می‌کنند. دولت انتظار دارد که صادرکننده، ارز را با نرخ نیمایی در اختیار واردکنندگان یگذارد که این وضعیت به نفع واردکنندگان است. این شرایط باعث عدم حمایت از تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی شده و مشکلات جدی در صادرات را به دنبال داشته است.
وی درباره میزان ارزی که از طریق صادرات پسته به کشور وارد شده تصریح کرد: در حال حاضر پسته ایران هفت تا ۷.۵ دلار به ازای هر کیلو‌گرم به فروش می‌رسد. درآمد ایران هم از صادرات پسته حدود ۷۵۰ میلیون دلار است. اگر مواردی چون تعهدات ارزی و تحریم نبود، صادرات ایران به یک تا دو میلیارد دلار می‌رسید.
کرمان تولید‌کننده ۵۰ درصد پسته ایران
صالحی در پاسخ به این پرسش که کدام استان‌ها بیشترین تولید پسته ایران را دارند؟ تشریح کرد: استان کرمان با تولید ۵۰ دزصد پسته کشور، در رتبه اول تولید پسته ایران قرار دارد. بعد از کرمان، استان خراسان شمالی، جنوبی، رضوی، یزد، فارس و … در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.
این فعال بخش خصوصی درباره میزان توزیع پسته در بازار داخل عنوان کزد: برای بررسی میزان صادرات، می‌توان از گمرک استعلام گرفت اما منبعی که میزان توزیع و مصرف پسته را نشان دهد، وجود ندارد. باید ارتباط با اتحادیه‌های مربوطه افزایش یابد تا میزان مصرف پسته در بازار داخل مشخص شود.
او در پاسخ به این پرسش که دولت، انجمن‌های مربوطه، بخش خصوصی و … چه برنامه‌هایی برای توسعه نولید و صادرات پسته دارند؟ توضیح داد: اتحادیه‌ها و انجمن‌ها، سال‌ها در زمینه صادرات تلاش کردند. حل شدن مشکلات تعهدات ارزی، کلید توسعه صادرات این محصول است. متأسفانه این کلید، هنوز در اختیار صادر‌کنده قرار نگرفته است. وقتی مشکلات تعهدات ارزی رفع شود، می‌توان در راستای توسعه صادرات، برندیگ و تبلیغات برنامه‌ریزی کرد و قرارداد‌های طولانی مدت بست.
راهکار‌های افزایش تولید و صادرات
صالحی درباره راهکار‌های افزایش تولید و صادرات پسته پیشنهاد داد: در حال حاضر مسئله بهروری در تولید از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. ایران قصد دارد بهروری را افزایش دهد. در بحث صادرات هم دولت باید با رفع مشکلات ارزی و اجازه فروش ارز با قیمت آزاد به وارد‌کننده، امکان افزایش صادرات را برای صادرکننده فراهم کند.
بر اساس این گزارش، با حل شدن مشکلات تعهدات ارزی و افزایش بهروری در تولید می‌توان صادرات را افزایش داد و درآمد قابل توجهی برای کشور به ارمغان آورد. در این راستا، دولت باید برای حل مشکلات این حوزه از تولیدکنندگان و صادرکنندگان حمایت کند. اینگونه می‌توان دوباره رتبه اول صادرات در دنیا را به دست آورد.
