به گزارش اقتصادران، محسن عباسی طی یادداشتی در روزنامه تعادل نوشت:
واکنش بازارهای ۵گانه کشور به تحولات امنیتی و نظامی و احتمال وقوع جنگ چگونه است؟ قبل از پاسخ دادن به این پرسش لازم است این واقعیت را مرور کنیم که اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۳ مانند یک بمب ساعتی است که هر آن احتمال قرار گرفتن در وضعیت فرابحرانی آن وجود دارد. نرخ بهره موثر در این اقتصاد بالای ۴۰ درصد است، نقدینگی افسارگسیخته همچنان تداوم دارد، وضعیت نامطمئن جهانی در بخش‌های مختلف جاری و ساری است، انتخابات امریکا در چشم‌انداز پیش رو قرار دارد و از همه مهم‌تر اعتماد عمومی ایرانیان نسبت به نظام تصمیم‌سازی‌های راهبردی و اقتصادی در وضعیت نامناسبی است! در یک دوره دولت تا می‌توانست سهام شرکت‌‌ها را فروخت! در مرحله بعد تیم‌های سرخابی را هم دادند رفت؛ اوراق ۳۰ درصدی را تا برگه آخر فروختند، در ادامه هر چه توانستند سکه ضرب کرده و فروختند و این روند همچنان ادامه دارد. مانند پدری که برای گذران روزانه خود چوب حراج به دارایی خود زده است!!!
اما اجازه بدهید برگردیم به پرسش ابتدایی این یادداشت؛ آیا بازارهای داخلی ایران به تحولات منطقه‌ای و جهانی واکنش منفی نشان می‌دهد؟ بدون تردید بازارهای مختلف به رخدادهای نظامی، امنیتی و درگیری‌های نظامی، واکنش‌های متفاوتی دارند. به عنوان نمونه بازار ارز بازاری است که شدید‌ترین و سریع‌ترین واکنش‌ها به تحولات بیرونی را از خود نشان می‌دهد.
مبتنی بر این دستور کار ریشه نوسانات اخیر بازار ارز را جدا از تغییر در روند کلی تقاضا در روزهای پایانی سال، باید در گسترش اخباری دانست که در حوزه مسائل منطقه‌ای و نظامی منتشر می‌شوند. از سوی دیگر، جنگ و تهدیدات بیرونی بر بورس‌هایی اثر ریزشی شدید دارد که این خبرها در آن بازارها تازگی داشته باشد، در واقع این نوع تهدیدات در این بورس‌ها یک تهدید محسوب شود و به نوعی بازار را دچار پنیک و ترس کند! مبتنی بر این منطق خاص وقتی عاملی باعث ترس عمومی شود واکنش‌ها در بورس بیشتر می‌شود. اما آیا اوضاع در بازار سهام ایران متفاوت است؟آیا بازار ما از جنگ می‌ترسد یا اینکه نسبت به این تحولات استقامت بیشتری پیدا کرده ؟ واقع آن است که حدود ۱۰-۱۲ سال پیش حتی انتشار خبر یک تحریم معمولی هم بازار را می‌‌ترساند، فشار فروش قابل توجهی در بازار سهام ایجاد می‌کرد و تا مدت‌ها بازار را گیج می‌ساخت.
کافی بود خبر پیوستن یا نپیوستن ایران به FATF منتشر شود تا بازار مدت‌ها با نوسان و فراز و نشیب دست به گریبان شود. توجه داشته باشید که تاثیر این اخبار وقتی برای بار اول اتفاق می‌افتد در بیشترین حالت است و به مرور با افزایش دفعات ارسال خبر در این زمینه، اثرات این خبرها به مرور کمتر و کمتر می‌شود تا اینکه دیگر تاثیری در بازار ندارند. به گونه‌ای خاص مانند واکسنی که در پیکره بدن تزریق شده و میکروب (ویروس و…) ضعیف شده بیماری باعث افزایش مقاومت و استقامت بدن در مواجهه با بیماری می‌شود. تنها اخباری که می‌تواند بازار سهام را دچار ریزش شدید کند جنگ واقعی و همه‌جانبه و مستقیم ایران و اسراییل است. وضعیتی که بازار سهام ایران تا به حال آن را تجربه نکرده و اثراتش بر بازار مشاهده نشده است.
در شرایط فعلی و در صورتی که دامنه جنگ محدود و نیابتی باشد و اثرات سنگینی بر بازار سهام نخواهد داشت. از منظر معاملاتی بازار بورس در حال حاضر علاوه بر عقب‌ماندگی از سایر بازارها، از عملکرد تاریخی خود هم عقب مانده و بنابراین به نظر من حتی با جنگ‌‌های محدود حتی در میان‌مدت هم مستعد نزول نیست.
در کوتاه‌مدت هم اخبار اینچنینی در بازار فشار فروش موقتی و نوسان ایجاد می‌کند مگر اینکه دامنه اتفاقات به شکل غیرقابل پیش بینی افزایش یابد. اما این تحلیل‌ها به این معنا نیست که سایر بازارها هم از تحولات بیرونی و انتظارات تورمی مرتبط با خبرهای خارجی تاثیر نپذیرند. در شرایطی قرار داریم که نرخ ارز در بازارهای مختلف ایران در حال تجربه صعودهای نجومی قیمت است. بازار خودرو هم رشدهای قیمتی بالایی را تجربه می‌کند، ضمن اینکه بازار سکه و مسکن (خرید و اجاره) هم در دالان نوسان قرار دارند. اما بنا به دلایلی که در بالا رح شد، بازار سهم کشور، همچنان مستعد ثبات و رشد تشخیص داده می‌شود. مگر اینکه تحولات مستقیمی در حوزه مسائل امنیتی و نظامی در راه باشند که بسیار بعید است.
